Volterra to miasto wznoszące się na wzgórzu pomiędzy Val d’Era i Val di Cecina ok 70 km na południowy zachód od Florencji i ok 47 km na północny zachód od Sieny. Jest to miasto bogate nie tylko w zabytki ale przede wszystkim w historię.
Już około VII w., p. n. e. Etruskowie zbudowali tu miasto zwane Velathri, będące jednym z 12 „Lucominie” – państw-miast, które ok IV w., zostało otoczone murami obronnymi. Mury te zamykały w swym pierścieniu nie tylko samo miasto ale również okoliczne pastwiska i pola uprawne mające na celu wyżywić jego mieszkańców w przypadku długotrwałego oblężenia.
Ok. III w., p. n. e. Volterra zmuszona była poddać się panowaniu wzrastającego w siłę Imperium Rzymskiego a po jego upadku zostaje kolejno podporządkowana Gotom, Bizancjum i Longobardom.
Na przełomie IX i XI w., miasto i przylegające do niego ziemię stają się dobrami lennymi biskupów Volterry a w XII w., jego mieszkańcy sprzeciwiają się władzy biskupiej dzięki czemu Volterra staje się wolnym miastem. Jako wolne miasto Volterra prowadzi polityczną grę pełną ustępstw wobec Pisy, Sieny i Florencji, pozwalającą jednocześnie dbać o własny interes. Powstają nowe mury obronne mające zastąpić te, które stworzyli Etruskowie, a które były zbyt rozległe by mogły zapewnić bezpieczeństwo, Palazzo del Popolo potem Palazzo dei Priori, Prato a później pierwsze wieże między innymi tzw. Porcellino i wiele innych.
W drugiej połowie XIV w., Volterra przechodzi pod panowanie Florencji a w późniejszym czasie kolejno staje się częścią Wielkiego Księstwa Toskanii i Księstwa Włoch.
Dzisiejsza Volterra tak jak i przez wieki swej historii słynie z produkcji alabastru. Już Etruskowie wytwarzali z niego bogato zdobione sarkofagi i urny – największe ich zbiory znajdują się między innymi w Museo Guarnacci w Volterra, w Museo Archeologico di Firenze, oraz w Museo Vaticano.
Do wykonywania swych dzieł Etruskowie używali najszlachetniejszego alabastru pozbawionego skaz, który niejednokrotnie zdobiony był płytkami wykonanymi z cieniutkiej warstwy złota.
Rzadkie dzieła pochodzące z czasów średniowiecza i odrodzenia świadczą o tym, iż wytwarzanie przedmiotów z alabastru nie było zbyt popularne w tym okresie, dopiero w XVII w., praca i ręczne wytwarzanie przedmiotów z alabastru wróciło do łask i zaczęły się one pojawiać również na targowiskach.
Prawdziwy rozwój produkcji przypada na XVIII i XIX w., kiedy to przedmioty z alabastru stają się znane na całym świecie i powstają liczne pracownie. I tak wg niektórych źródeł w 1780 r było ich w Volterze ok 8-9 a w 1830 już kolejne 60.
Dziś, w historycznym centrum miasta pozostały nieliczne pracownie artystyczne a pracujący w nich artyści zajmują się nadal tradycyjną pracą w alabastrze.
Volterra jaką warto zobaczyć to miasto, którego charakterystyczny średniowieczny wygląd i atmosferę „zamykają” w swym obrębie mury obronne. To kręte, wąskie uliczki, palazzi, case-torri (domy-wieże) i kościoły tak charakterystyczne dla minionej epoki.
Warte zobaczenia są:
z czasów panowania Etrusków zachowały się: częściowo stare mury obronne, la Porta all?Arco, nekropolia – la Necropoli di Marmini oraz liczne wyroby ręczne znajdujące się w Museo Etrusco Guarnacci – jedno z bogatszych we Włoszech.
Teatro di Vallebona – świadczące o pozycji miasta w czasach rzymskich, sam Teatro pochodzi z czasów augustowskich
Mury obronne – powstałe w XIII w., będące wzmocnieniem murów etruskich
Palazzo dei Priori – wzniesiony przez mistrza Riccardo w XIII w., jak mówi napis znajdujący się obok wejścia. W jego wnętrzu znajdują się między innymi fresk „Crocifissione e Santi”, Pier Francesco Fiorentino oraz płótno „Annunciazione fra Santi Cosma e Damiano e San Giusto e Ottaviano” Jacopo di Cione i Nicolo di Pietro Gerini oraz wiele innych
Palazzo Pretorio e Torre del Porcellino – miejsce będące siedzibą Capitani del Popolo. Na wieży uważanej za jedną z najstarszych w mieście znajduje się figurka prosięcia, od której przyjęła nazwę.
Duomo – powstały początkiem XII w., w miejscu wcześniej istniejącego kościoła Santa Maria. W jego wnętrzu znajdują się między innymi stiuki Leonardo Ricciarelli, herby Medyceuszy oraz liczne kapliczki – „cappella”
Battistero – Baptysterium, którego aktualna konstrukcja odnosi się do tej pochodzącej z XIII w., pomimo, iż niektóre elementy architektoniczne i dekoracyjne datowane są na wcześniejszy okres.
Chiesa San Michele – z XIII w., fasadą, która po częściowym uszkodzeniu została odnowiona, a na której znajdują się herby domu Farnese, i w którym znajduje się między innymi marmurowe tabernakulum pochodzące z XV w., z „Madonna col Bambino” z terakoty Giovanni della Rabbia
Via Ricciarelli oraz Via Buonparenti przy których znajdują się „case-torri”.
La Fortezza Medicea – wzniesiona na najwyższym tarasie Monte Volterrano powstała z dwóch części: a Rocca Antica i la Rocca Nuova połączonych razem. Forteca powstała w celach militarnych i od samego początku była więzieniem politycznym zbudowanym przez ród Medyceuszy.
Pinacoteca Civica – z dziełami szkoły sieneńskiej i florenckiej pośród których znajduje się między innymi ?”Deposizione dalla Croce” Rosso Fiorentino.
Museo etrusco Guarnacci – powstałe w 1761 dzięki przeorowi Mario Guarnacci, który podarował swój zbiór znalezisk archeologicznych „pubblico della cittŕ di Volterra” – publiczności miasta Volterra. Dziś muzeum znajdujące się w palazzo Desideri Tangassi przechowuje liczne znaleziska pochodzących od epoki żelaza poprzez czasy panowania Etrusków aż po czasy imperium rzymskiego.
Pinacoteca e museo civico – znajdują się w Palazzo Minucci Solaini i przechowują liczne dzieła takich artystów jak: Jacopo di Michele zwanym il Gera, Luca Signorelli, Rosso Fiorentino, Pieter De Witte, Baldassare Franceschini oraz liczne inne dzieła, których twórców imiona zatarła historia.
L’Ecomuseo dell’Alabastro – które poprzez swoje zbiory opowiada historię tworzenia alabastrowych dzieł od czasów Etrusków aż po bardziej współczesne nam czasy.
Galeria zdjęć – Volterra